Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleşen bir düzen değildir. Hukuk, toplum içre insanoğluın fiilen nite davrandıklarını değil, nite davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Adalet değeri dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene ayırmak, maşeri ömürın gerçekleşmesini temin etmek ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin mukabilsına onaylama edilmesi ve uyulması müstelzim, katiyetle yakın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle toplum içre insanoğluın şekil ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her bugün mümkündür. “İşte ahbaplık, isim davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir düzen, bir bütündür.” İnsan-isim, isim-huy ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence altına kızılınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biraşkın düşünüm ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, toplum sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak belirten inançlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun eş iyiliğini temin etmek için konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, kazı ve seçimın hepsidür. Henüz geniş bir teşhismıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri yaşlakin düzenidir. Hukuk Kelime Demeı Hukuk kelimesi Arabi “kazı” kökünden hasılat ve kazı kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “kazı” kelimesinin çoğcelil “beddua’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na bakarak ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk mazmunında da kullanılır. Uygulayım Demeı Hukuk dönemden döneme değiştiği yürekin hala doyurucu bir teşhism konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok onaylama edilen teşhismı ise: “Belli bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak ahbaplık, kendi içre baş olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri iş düz kısmına Özel Hukuk, eşhas ile devlet yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ödenek Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun mebdelıca zir dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik devlet aracılığıyla güvenceye kızılınmış ve cebri yapmış oldurımlara ehil olmasıdır. Hukuk kuralları isim davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun değer kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle kabil nitelikteki bilcümle durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk düzında yapmış oldurım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları çelmek yürekin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve varlık cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, fırka metres; algı hukukunda algı ve kaçakçılık cezaları üzere değişik ahbaplık dallarında değişik yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasi inançleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan ahbaplık, genel olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşeri bir yaşlakin düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri ömürı düzenleyip insanoğluın barış ve asayiş içre bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Içtimai İhtiyaçların Katlanması) Hukukun tatbik amacını, maşeri gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum içre yaşayan insanoğluın, birbirleri ile oluşturmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın konstrüksiyonsından meydana gelen gereksinimlerinı mukabillamaya çkızılışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir ahbaplık düzeni ömürın baş gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın doğal konstrüksiyonsına ve bundan müterakki gelen gereksinimlerine birebir yürütmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, hesaplı gerçeklere de sınırlanmışdır; hesaplı ihtiyaçlara uymalı ve onları mukabillamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir organize altına aldığı toplumsal ihtiyaçları, özü salt bir müsavat düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak reel kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük teşhismıyla hak, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yürütmek üzere dü değişik anlamda kullanılır. Adalet esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet mazmunında ferdî bir özelliği deyimler. Eş her bugün haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni görmek uğrunda sabah akşam ve değanlayışmez bir çaba gösterir. İşte bu şekil ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mealı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği bağ biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık düzında hukuki değer olarak güfte konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Cemiyet yürekindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini yürekaziz kurallar bilcümleü olarak ahbaplık, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve kullanıvermek yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylece, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm ahbaplık sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir değer niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini yürekerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lazım bulunan düzeni sahiplenmek, gerekse onu değanlayıştirmeyi meşrulaştırmak yürekin her bugün adalete mebdevurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta mukabilmıza oturmuş ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim ahbaplık mazmunında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan ahbaplık düzenlerinin namına birebir olup olmadığı açısından bir değer ve kıymetlendirme ölçüsü olur. Tekrar bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve zararlı mukabillıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon istikrar içre olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Olağan olarak tüm ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşlakin uyacak, hem de bu maşeri ömürın barış içre sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü sağlamlamaya çkızılışacaktır.

afyon şirket avukatı